Laboratorium Czasu i Częstotliwości
Sieć dystrybucji czasu i częstotliwości T&F (Time & Frequency) działająca w ramach projektu PIONIER-LAB to zaawansowana infrastruktura umożliwiająca przesyłanie precyzyjnych sygnałów czasu i częstotliwości na terenie całej Polski z dokładnością rzędu kilkudziesięciu pikosekund. Projekt PIONIER-LAB, realizowany przez konsorcjum złożone z czołowych polskich instytucji naukowych i badawczych, obejmuje m.in. Rozproszone Laboratorium Czasu i Częstotliwości. Jego celem jest zapewnienie dostępu do wzorcowych sygnałów czasu (1 PPS) i częstotliwości (10 MHz) wszystkim użytkownikom krajowej sieci światłowodowej PIONIER, niezależnie od ich lokalizacji. Dzięki temu możliwe jest prowadzenie badań wymagających ekstremalnej precyzji synchronizacji, takich jak eksperymenty fizyczne, pomiary geodezyjne czy testy systemów nawigacyjnych.
Laboratorium składa się z dwóch komponentów. Pierwszy to lokalne repozytoria czasu i częstotliwości rozmieszczone w 11 ośrodkach w Polsce. Są one wyposażone w zaawansowane źródła sygnałów wzorcowych, takie jak masery wodorowe, zegary cezowe i rubidowe. Repozytorium w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym (PCSS) dysponuje aktywnym maserem wodorowym, który zapewnia wyjątkową stabilność generowanego sygnału.
Drugim komponentem jest ogólnopolska sieć dystrybucji, która łączy wszystkie repozytoria i umożliwia przesyłanie sygnałów do użytkowników końcowych. Kluczowym elementem tej infrastruktury jest technologia ELSTAB, opracowana przez AGH. ELSTAB zapewnia stabilny transfer sygnału z dokładnością lepszą niż 100 pikosekund, eliminując wpływ fluktuacji długości światłowodu na jakość przesyłanego sygnału. W odróżnieniu od projektu NLPQT, który koncentruje się na przesyłaniu częstotliwości optycznej (rzędu 194 THz) wymagającej kosztownej aparatury, Laboratorium Czasu i Częstotliwości oferuje rozwiązanie bardziej dostępne. Użytkownik końcowy może „wpiąć się” do odpowiedniego gniazda i otrzymać sygnał o jakości porównywalnej z generowanym w zegarze wzorcowym oddalonym o setki kilometrów – bez potrzeby posiadania specjalistycznego sprzętu.
Dzięki precyzyjnej kalibracji możliwe jest odwzorowanie skali czasu UTC(PL), generowanej przez Główny Urząd Miar, z dokładnością kilkudziesięciu pikosekund. Laboratorium Czasu i Częstotliwości jest jednym z najnowocześniejszych systemów dystrybucji czasu i częstotliwości w Europie, wspierającym rozwój nauki, technologii i innowacji. Obecnie prace skupiają się na rozwijaniu połączeń międzynarodowych i utworzeniu ogólnoeuropejskiej infrastruktury czasu i częstotliwości łączącej sieci narodowe.
Jana Pawła II 10, Poznań
Kontakt
Zapraszamy do skorzystania z naszej infrastruktury albo nawiązania współpracy w ramach poszczególnych laboratoriów.